Koos Damman (organist) 

Het oudste orgel van het Gooi

Zie ook: www.koosdamman.org

 

   Het monumentale orgel in de Grote of St. Nicolaaskerk te Muiden.

Geschiedenis van het orgel

In de Grote of St. Nicolaaskerk van Muiden bevindt zich het oudste orgel van het Gooi. Historische gegevens uit de beginperiode van het orgel zijn schaars en onvolledig. Volgens mondelinge overlevering zou het orgel in 1642 gebouwd zijn. Omtrent de bouwer worden de namen genoemd van zowel Duyschot als Slegel.
De orgelkast is de oudst oorspronkelijk aanwezige in  het Gooi. Het houtsnijwerk is bijzonder fraai uitgevoerd. De kast moet vroeger ook luiken hebben gehad, de stopstukken waar de scharnieren hebben gezeten zijn nog zichtbaar. Ook is aan de zijkant duidelijk te zien dat het orgel in de loop der eeuwen uitbreiding heeft ondergaan. De kast is ongeveer 30 cm. verdiept.

 Het merendeel van het pijpwerk stamt uit de 17de eeuw. De salarisposten van de organisten kennen we uit de jaren 1662-1673 en 1676-1679. In 1699 wordt een betaling gedaan aan "Mester Gasper" voor reparatie aan het orgel.
In de loop van de eeuwen hebben meerdere orgelbouwers aan het orgel gewerkt. Niet alleen voor herstelwerkzaamheden maar ook vond uitbreiding plaats van de bestaande situatie.

 

 Het orgel werd hersteld en verbeterd in 1773 door stad en kerk. In die tijd vinden wij voor onderhoud aan het orgel de naam van de orgelbouwer Matthias Scholts, de vroegere meesterknecht van Christian Vater, de bouwer van  het grote orgel in de Oude Kerk te Amsterdam.

In 1768(?) werkt de uit Duitsland afkomstige orgelbouwer Deetlef Onderhorst aan een uitbreiding, voornamelijk volgens Broekhuyzen, een verzamelaar van orgeldisposities, aan het Bovenwerk.

Na de brand in 1834 waarbij het orgel waterschade opliep heeft de orgelbouwer H. Knipscheer het orgel “vernieuwd en verbeterd”. De orgelkas en pijpwerk waren gespaard gebleven bij de brand zodat Knipscheer voornamelijk aan de windladen en het mechaniek heeft gewerkt. Boven de klavieren heeft hij de veelzeggende tekst aangebracht:

 Vignet van Knipscheer met de tekst: "Vernieuwd en Verbeterd door H. Knipscheer anno 1835".

(foto: Edition Oresto, Muiden)

De restauratie in 1975 door orgelbouwer Blank uit Herwijnen bestond uit herstelwerkzaamheden aan windladen en pijpwerk waarbij enige veranderingen die door De Koff waren aangebracht werden teruggedraaid.

Door de grote vervuiling van het orgel door de uitgebreide kerkrestauratie van 1994 tot 1998 werd het noodzakelijk het orgel uit elkaar te halen en geheel te reviseren. De werkzaamheden werden vanaf 2009 uitgevoerd door de orgelbouwer Van Vulpen uit Utrecht. Deze restauratie is begin 2011 afgerond.

Dispositie van het hoofdorgel

Hoofdwerk C-f3

Bourdon 16' B + D, Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3-4 st. B + D, Cornet 4 st. D, Trompet 8' B + D

Bourdon en Trompet zijn gedeeld op d/dis, Mixtuur op b/c1

Bovenwerk C-f3

Principaal 8', Holpijp 8', Viola di gamba 8' D, Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Mixtuur 3-4 st., Dulciaan 8'

Alle registers van het Bovenwerk zijn gedeeld op b/c1

Pedaal C-c1

Aangehangen aan het Hoofdwerk

Tremulant

Koppelingen B + D

Deling op b/c1

 Cantor-organist van de Grote of St. Nicolaaskerk is Koos Damman

Koos Damman is sinds 1961 als organist werkzaam in de Grote of St. Nicolaaskerk te Muiden. Als docent voor orgel en kerkmuziek was Koos Damman jaren werkzaam in Bussum en Woerden. Hij verzorgde speciale cursussen op  gebied van de kerkmuziek. Zijn cursus "Zes eeuwen orgelmuziek" trok vele belangstellende organisten. Ook is hij werkzaam geweest als dirigent van oratorium- en christelijk gemengde koren. Vele concerten, ook als begeleider van koren en ensembles, werden door hem gegeven op de meest uiteenlopende orgels. Naast zijn werkzaamheden als kerkmusicus geeft Koos Damman uitsluitend nog concerten en componeert hij werken voor orgel en voor koor.

Koos Damman aan de speeltafel van het gerestaureerde orgel in 2012.

 

Opleiding

Koos Damman werd op 14 maart 1938 geboren te Amsterdam. Zijn eerste orgellessen ontving hij op zeer jonge leeftijd van zijn vader. Tijdens en na zijn middelbare schooltijd vervolgde hij zijn muzikale studie met privé-les bij Haite van der Schaaf. Later studeerde hij orgelmuziek en muziektheorie bij Thijs Kramer. Ter voorbereiding op het Staatsexamen orgel volgde hij nog harmonieleer en contrapunt bij Rutger van Mazijk, docent conservatorium te Utrecht.

Na het behalen van het Staatsexamen orgel vervolgde hij zijn muziekstudie aan het conservatorium met als orgeldocent Hans van Nieuwkoop. Na het behalen het einddiploma hoofdvak orgel, specialiseerde hij zich verder in kerkmuziek. Hiervoor behaalde hij aan het conservatorium het praktijkdiploma kerkmuziek

 Om zich zo veelzijdig mogelijk te kunnen ontwikkelen studeerde hij elektronisch orgel, synthesizer en theaterorgel aan het Hilversums conservatorium, met als docenten o.a. Emile Simonis en Bernard Drukker.

 

Theater orgel in de AVRO studio. Van links naar rechts Koos Damman, Nady Wiertz, Bernard Drukker, Ingrid Alewijnse en Arno Rog.

Ook volgde hij mastercursussen bij Ton Koopman en Ewald Kooiman aan de Haarlemse Orgelacademie en voor specialisatie in de Franse barokliteratuur bij Bernard Focroulle.

 Hij is jarenlang muziekdocent geweest aan muziekscholen te Woerden en Bussum. Als dirigent was hij verbonden aan oratorium- en christelijk gemengde koren.

 Hij is werkzaam als cantor-organist van de Grote of St. Nicolaaskerk te Muiden, alwaar hij een historisch 17^de eeuws orgel bespeelt.

 Hij geeft veel orgelconcerten en heeft een ruime ervaring met een uitgebreid repertoire voor zowel grote als kleine orgels. Zijn programmakeus laat zich in de regel bepalen door de specifieke eigenschappen van het instrument.

 

 Het koororgel

Op 18 januari 2005 is in de Grote of St. Nicolaaskerk te Muiden het Flentrop-orgel uit de Morgensterkerk te Rotterdam als koororgel geplaatst. Het  orgel is in 1960 door de firma Flentrop gebouwd.   Het orgel is bijzonder geschikt voor de ruimte waarin het nu staat.

Koos Damman bespeelt het in 2005 geplaatste koororgel in de Grote of St. Nicolaaskerk te Muiden.

Dispositie van het koororgel

Manuaal C-g3

Holpijp 8' B + D, Prestant 4', Roerfluit 4' B + D, Gemshoorn 2', Sesquialter 2 st. D, Mixtuur 2 st.

Pedaal C-d1

Aangehangen

Zie ook voor uitgebreide documentatie: www.koosdamman.org